آسیب DNA در افراد دیابتی موجب افزایش خطر بروز سرطان می‌گردد
پژوهشگران تئوری جدیدی را در مورد اینکه چرا شیوع سرطان در افراد مبتلا به دیابت بیشتر است، مطرح کرده‌اند.
سال گذشته، پژوهشگران نشان دادند که احتمال بروز سرطان در افراد مبتلا به دیابت نسبت‌به جمعیت عمومی به‌میزان قابل‌توجهی بالاتر است. علت این امر هنوز یک معما است. در این راستا، پژوهش جدید درک عمیق‌تر و تئوری محکم‌تری را درمورد اینکه چه چیزی در بدن دیابتی اتفاق می‌افتد که موجب افزایش احتمال رشد سرطان می‌گردد، فراهم می‌کند. جان ترمینی نویسنده‌ی مقاله‌ی جدید که به‌تازگی در نشست انجمن شیمی آمریکا ارائه گردید، می‌گوید:
مدت‌ها است می‌دانیم خطر ابتلا به سرطان‌های خاص در افراد دیابتی تا ۲/۵ برابر افزایش پیدا می‌کند.
ترمینی و گروهش می‌گویند که آن‌ها متوجه گشتند DNA در افراد مبتلا به دیابت و وقتی سطح قند خون بالا است، نسبت‌به افراد دارای سطح خون نرمال دچار آسیب بیشتری می‌گردد، ولی ترمیم آن به خوبی انجام نمی‌گیرد.
تئوری‌های قدیمی‌تر شامل موارد زیر هستند:
۱. سطوح اضافی انسولین موجب تحریک رشد سلول‌های سرطانی می‌گردد.
۲. چربی اضافی بدن با تولید سطوح بالاتری از آدیپوکین‌ها موجب تحریک رشد سرطان می‌گردد.
۳. تولید بیش از حد هورمون موجب بروز التهاب مزمنی گشته که با سرطان ارتباط دارد.
ترمینی توضیح می‌دهد درحالی‌که این تئوری‌ها ممکن است نقش داشته باشند، ولی پژوهش نتواسته شواهد محکمی در حمایت از آن‌ها فراهم کند. این امر باعث گردیده است که او با تمرکز روی آسیب DNA و سطوح قند خون، تئوری دیگری را دنبال کند. گروه پژوهشی او به‌طور خاص روی نوعی از آسیب DNA که به اَداکت معروف است و در موش‌های مبتلا به دیابت در مقایسه‌با موش‌های بدون دیابت، با فراوانی بیشتری رخ می‌دهد، تمرکز کردند. در ژنتیک مولکولی، یک اداکت DNA قطعه‌ای از DNA است که با یک ماده‌ی شیمیایی سرطان‌زا پیوند برقرار می‌کند. این فرآیند می‌تواند آغازگر تشکیل یک سلول سرطانی گردد. درحالی‌که به‌طور کلی یک موش (یا فرد) بدون دیابت در ترمیم این نوع از آسیب DNA موفق عمل می‌کند، پژوهشگران دریافتند که سطوح بالای قند خون به‌طور مستقیم در فرآیند ترمیم مداخله می‌کند. علاوه‌بر‌این، نشان داده شده است که دو پروتئین خاص که نقش مهمی در ترمیم DNA دارند (mTORC1 و HIF1α)، در افراد دیابتی از فعالیت کمتری برخوردار هستند. ترمینی می‌گوید:
ما دریافتیم که اگر HIF1α را در محیط دارای گلوکز بالا پایدار کنیم، ترمیم DNA را افزایش و آسیب DNA را کاهش می‌دهیم.
در این میان، یک متخصص سرطان تأکید می‌کند این پژوهش هنوز یک تئوری است. دکتر نوح دی کاف رئیس ژنتیک سرطان مؤسسه‌ی بهزیستی سرطان نورث‌ول در نیویورک می‌گوید:
این پژوهش نشان می‌دهد که مواجهه‌ی مزمن با سطوح بالای گلوکز به‌طور قابل‌توجهی تشکیل اداکت‌های DNA را افزایش می‌دهد و سپس فرض می‌کند که این امر احتمالا موجب افزایش خطا در DNA گردیده. ازنظر مکانیسم دقیق، تمام سرطان‌ها درنهایت نتیجه‌ی وارد آمدن آسیب به DNA هستند زیرا اساساً ویژگی مشترک همه‌ی سرطان‌ها این است که آن‌ها ازنظر سیگنال‌های حیاتی DNA دچار آسیب می‌گردند. در این وضعیت، در دستورالعمل حیاتی درون DNA که به‌طور عادی به سلول‌های آسیب دیده می‌گوید، چه زمانی رشد را متوقف کنند، خطایی به وجود می‌آید.
کاف بر این نکته اشاره می‌کند که آسیب DNA در بدن همه‌ی افراد اتفاق می‌افتد. او توضیح می‌دهد:
هر زمان که سلول‌های ما تقسیم می‌گردند، باید DNA ما را کپی کنند. هر سلول دارای یک کپی کامل از DNA ما است که دارای ۳ میلیارد حرف شیمیایی است و به‌طور اجتناب‌ناپذیر خطاها و آسیب‌هایی رخ می‌دهد. این پژوهش نشان می‌دهد برای فرد مبتلا به دیابت دو مورد دیگر وجود دارد که به تشکیل سرطان کمک می‌کند. اولین مورد احتمال بروز خطا در سلول‌های تازه تقسیم گردیده و دوم، ناکامی در ترمیم مناسب آن خطاها است. اما مادر طبیعت چیز خوبی برای ما است و مکانیسم‌های زیادی را برای رفع خطاها ارائه می‌کند. داشتن خطاهای بیشتر لزوماً به نقایص ژنتیکی منجر نخواهد گردید. این پژوهشگران فرض می‌کنند که افزایش مزمن سطح گلوکز که دلیل پشت‌صحنه‌ی این دو مورد است، منجر به افزایش رشد سرطان می‌گردد.
کاهش خطر ابتلا به سرطان
ترمینی و گروه پژوهشی او همچنین دریافتند که متفورمین، یکی از رایج‌ترین داروهای تجویزی در درمان دیابت نوع ۲، درواقع موجب تحریک فرآیند ترمیم DNA آسیب‌دیده می‌گردد. او توضیح می‌دهد:
ما در مدل‌های حیوانی مبتلا به دیابت، درحال آزمایش متفورمین در ترکیب با داروهایی که به‌طور خاص موجب تثبیت HIF1α یا تقویت سیگنال‌دهی mTORC1 می‌گردد، هستیم.
کاف در این رابطه می‌گوید که هنوز داده‌های کافی برای حمایت از ایده‌ی استفاده از متفورمین برای پیشگیری از سرطان وجود ندارد. او توضیح می‌دهد:
این دلیل دیگری برای مصرف متفورمین است اما در حال حاضر این دارو نباید مستقیماً به‌عنوان روشی برای پیشگیری از سرطان مصرف گردد. درعوض، متفورمین ممکن است نقشی در کاهش سطح قند خون داشته و از این طریق موجب کاهش خطر ابتلا به سرطان گردد.
مهم‌ترین اقداماتی که هر فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ برای کاهش خطر ابتلا به سرطان می‌تواند انجام دهد، بهبود وضعیت سطح قند خون و کاهش وزن ازطریق ورزش بیشتر، بهبود رژیم غذایی، ترک سیگار و کاهش مصرف الکل است. ترمینی می‌گوید:
اگرچه راه‌حل آسانی به‌نظر می‌رسد اما کنترل قند خون در بیشتر افراد بی‌نهایت دشوار است. با افزایش شیوع دیابت نوع ۲، نرخ سرطان نیز احتمالا افزایش پی
