استینلس استیل و کاربرد آن در جراحی
قسمت دوم
قسمت اول را از اینجا بخوانید.
بگیر و نگیر بودن
یادآوری:
نگیر یعنی جذب آهن‌ربا نمی‌شود و بگیر برعکس.
اگر نیکل را در ساختار استینلس استیل داشته باشیم، آن را نگیر می‌کند و اگر نیکل را حذف کنیم، بگیر خواهد بود. سری 300 نگیر هستند و سری 400 بگیر.
برخلاف تصور عموم، استیل‌های بگیر به دلیل داشتن کروم بیش‌تر، مقاومت به خوردگی بیش‌تری هم دارند. معمولا در برخی از مراکز درمانی برای تشخیص این‌که آیا جنس ابزار جراحی خوب است یا نه؟، از آهن‌ربا استفاده می‌کنند که لزوما درست نیست.
سوال: اگر ابزاری نگیر باشد، استینلس استیل است؟
جواب: بله، قطعا. اما اگر بگیر باشد، با قطعیت نمی‌توان نظر داد و بایستی آزمایشات دیگری انجام داد.
نکته: برخی از ابزار جراحی از برنج (مانند سرساکشن یانکوئر و یا بوژی‌ها که البته پوششی شبیه استیل به آن‌ها می‌دهند) و تیتانیوم (معمولا آبی رنگ هستند) هم ساخته می‌شوند که مسلما جذب آهن‌ربا نمی‌شوند ولی در بحث ما نمی‌گنجند.
ضد زنگ بودن یا مقاومت به خوردگی؟
استینلس استیل‌ها ضد زنگ نیستند بلکه در مقابل زنگ‌زدگی مقاوم هستند و این مقاومت بستگی به شرایط زیادی دارد. مثلا ممکن است ابزار جراحی در تهران زنگ نزند ولی در شهرهای ساحلی به راحتی زنگ بزند و یا حتی اگر ابزاری که در اتاق عمل بیمارستانی در عسلویه زنگ نزند را در آب دریا بیندازیم، بعد از مدتی کوتاه زنگ بزند.
مقاومت به خوردگی در استینلس استیل به خاطر وجود کروم در آن است زیرا کروم موجود در آن پس از مدتی با اکسیژن هوا ترکیب می‌شود و تشکیل اکسید کروم می‌دهد. این لایه ارتباط محیط را با آهن موجود در استیل قطع می‌کند و مانع از زنگ‌زدگی می‌شود. برای آن‌که این اتفاق زودتر بیفتد از عملیاتی موسوم به “پسیویشن” استفاده می‌کنند.
یادآوری: آب دریا دارای یون کلر می‌باشد که بسیار خورنده است، لذا برای آن‌که استیل در آب دریا مقاوم به خوردگی باشد، به آن مولیبدن (تا 5 درصد) هم اضافه می‌کنند.
ایمپلنت‌ها را معمولا به علت حضور درازمدت در بدن و ارتباط با عوامل خورنده از جنس استیل 316 (16 درصد کروم، 10 درصد نیکل و 2 درصد مولیبدن) می‌سازند.
سوال: اگر سطح ابزار جراحی خراش ببیند، زنگ می‌زند؟
جواب: لایه‌ی اکسید کروم خاصیت “خود ترمیمی” دارد و بعد از خراش خوردن، دومرتبه شروع به تشکیل می‌کند. البته برای خراش عمیق که منجر به ترک شده است، راهکار دیگری وجود دارد.
سوال: استینلس استیل را چه کسی اختراع کرده است؟
جواب: مهندسی انگلیسی به نام هارلی برلی در سال 1912
قسمت سوم
