باکتری عجیبی که میتواند به تولید واکسن استرس کمک کند!
کشف علت اثر حفاظتی نوعی باکتری بهنام مایکوباکتریوم دربرابر استرس، میتواند به توسعهی واکسنی برای استرس بینجامد.
دانشمندان الگوی مولکولی منحصربهفردی را از یکی از باکتریها جدا کردهاند که شاید روزی رویای «واکسن استرس» را به واقعیت تبدیل کند. مایکوباکتریوم واکه (Mycobacterium Vaccae) نوعی باکتری غیربیماریزا است که در خاک زندگی میکند و درزمینهی پژوهشهای سلامتی امیدبخش بوده است. اکنون مطالعهی جدیدی شاید بتواند علت آن را کشف کند. یافتههای این پژوهش نشان میدهد نوع خاصی از چربی درون باکتری میتواند علت این امر باشد که چرا مواجهه با این باکتری در خاک، برای ما سودمند است.
این تأثیر در ارتباط با فرضیهی «دوستان قدیمی» است؛ فرضیهای که ادعا میکند انسانها همراهبا گروهی از میکروارگانیسمهای مفید تکامل یافتهاند و ازدستدادن این ارتباطات در محیطهای پیشرفته به افزایش بیماریهای آلرژیک و خودایمنی منجر گردیده است. کریستوفر لوری، یکی از پژوهشگران مطالعه میگوید:
ایده این است که وقتی انسانها از مزارع و موجودیت شکارچیجمعآوریکننده جدا و وارد شهرها شدند، تماس با ارگانیسمهایی را از دست دادیم که درزمینهی تنظیم سیستم ایمنیمان کار و التهاب نامناسب را سرکوب میکنند. این امر ما را درمعرض خطر بیشتر ابتلا به بیماریهای التهابی و اختلالات روانپزشکی مرتبط با استرس قرار داد.
لوری سالها است که روی این باکتری مطالعه میکند. او در مطالعهی پیشین خود دریافت تزریق موشها با مرده این باکتری از بروز واکنشهای ناشی از استرس در این جانوران جلوگیری میکند. بااینحال، تاکنون کسی با اطمینان نمیدانست چه چیزی در این باکتری وجود دارد که این اثرها از آن ناشی میگردد. لوری گفت:
یکی از سؤالات بسیار مهم این است که کدامیک از اجزای باکتری برای میزبان مفید بهنظر میرسد؟
پژوهشگران در مطالعهی جدید، اسید چربی بهنام هگزا دسنوئيک اسید (10Z) را جداسازی و سنتز شیمیایی کردند. بهنظر میرسید این اسید چرب در کاهش التهاب در ارگانیسمهای دیگر بهوسیله باکتری نقش ایفا کرده و در سطح مولکولی، این چربی با اتصال به گيرندههای فعالکنندهی تکثير پروکسیزومها، کار خود را انجام میدهد و در انجام این کار، این چربی مسیرهای التهاب را حداقل در سلولهای ایمنی موشهای آزمایشی مهار میکند. لوری میگوید:
بهنظر میرسد این باکتری که با آن تکامل پیدا کردهایم، حقهای در آستین خود دارد. وقتی آنها بهوسیلهی سلولهای ایمنی جذب میگردند، چربیها را آزاد میکنند که به این گیرنده متصل میگردند و آبشار التهاب را خاموش میکنند.
برای اینکه مشخص گردد چنین اثرهایی در انسان نیز وجود دارند یا خیر، باید پژوهشهای بیشتری انجام گیرد. پژوهشگران میگویند اگر چنین چیزی وجود داشته باشد، این کشف میتواند درنهایت به تولید واکسن استرس و کمک به افرادی منجر گردد که در مشاغل پراسترسی مشغولبهکار هستند که آنها را درمعرض توسعهی اختلال استرس پس از سانحه قرار میدهد.
البته، هنوز راه درازی در پیش است؛ بااینحال، لوری خوشبین است و برآورد میکند چنین درمانی میتواند در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده طراحی گردد. او میگوید:
فکر میکردیم مایکوباکتریوم بخشی مهمی از میکروبیوم انسانی نیست.