داروی جدیدی که ۶ نوع سرطان را درمان میکند
آنتیبادی سمی بهعنوان آخرین سلاح دانشمندان برای درمان طیف وسیعی از سرطانهای پیشرفته معرفی گردیده است.
داروی شیمیدرمانی جدیدی با رویکردی نظیر رویکرد اسبتروا معرفی گردیده که راه خود را به آزمایشهای بالینی درمان سرطانهای مختلف باز کرده است. پژوهشگران مؤسسههای پژوهشی مختلف، این درمان جدید را در یک آزمایش بالینی مشکل از ۱۴۷ بیمار آزمایش کردند تا مزایا و عواض جانبی احتمالی آن را ارزیابی کنند.
این دارو که نامش تیسوتوماب ودوتین (tisotumab vedotin) است و بهاختصار TV نام گرفته است، از یک آنتیبادی منوکلونال و یک جزء سمی ساخته گردیده که برای سلول کشنده است. آنتیبادی هدیهی بزرگ اسبتروا در خانهی دشمن است. این دارو در غشای سلول بهدنبال پرچمهای سیگنالدهنده (به نام فاکتورهای بافتی) میگردد و تقاضای ورود میکند. درحالیکه تمام انواع سلولهای سالم این فاکتورها را دارند، انواع مختلفی از تومورها از این فاکتورها بهعنوان راهی برای رشد خارج از کنترل خود استفاده میکنند. بر این اساس، این فاکتورها هدف جذابی برای سلاحهای شیمیایی ضدسرطان هستند. در این مورد، مولفهای که این وظیفهی مرگبار را بهعهده دارد، مونومتیل آریستاتین ای (monomethyl auristatin E) است؛ ملکولی که از تکثیر سلولها جلوگیری میکند. جان دِبونو از مؤسسهی پژوهشهای سرطان میگوید:
چیزی که درمورد این درمان هیجانانگیز است، این است که مکانیسم عمل آن کاملاً جدید است. این دارو مانند یک اسبتروا عمل میکند و بهصورت پنهانی وارد سلولهای سرطانی گشته و آنها را نابود میکند. مطالعات مقدماتی ما نشان میدهند که این دارو دارای ظرفیت درمان انواع مختلفی از سرطانها بهویژه برخی از سرطانهایی است که نرخ ماندگاری بسیار پایینی دارند.
اینها شامل سرطان دهانهی رحم، مثانه، تخمدان، مری و ریه میگردند. بیشترین اثربخشی در کسانی که مبتلا به سرطان مثانه بودند، مشاهده گردیده، ۲۷ درصد از داوطلبانی که در این آزمایش شرکت کرده بودند، شاهد ثابت ماندن وضعیت بیماری خود بودند. اما درمورد سرطان دیوارهی رحم، ۷درصد از بیماران بهبودی حاصل کردند. پائول ورکمن، مدیر اجرایی مؤسسهی پژوهشهای سرطان میگوید:
این هیجانانگیز است که توانایی داروی TV را در زمینهی درمان سرطانهایی که درمانشان دشوار است، ببینیم. من منتظر پیشرفت این دارو در کلینیکها هستم و امیدوارم که بتواند برای بیمارانی که درحال حاضر هیچ گزینهی درمانی ندارند، سودمند گردد.
البته این پیشرفت آهسته است. آزمایش بالینی مرحلهی اول در سال ۲۰۱۳ آغاز گردید. در آن مرحله ایمن بودن این دارو روی ۲۷ بیمار آزمایش گردید. یک سال و نیم بعد مشکلات جدی سلامتی از جمله علایم دیابت نوع دوم شدید، التهاب مخاط و تب پیش آمد. استفاده از دوزهای کمتر موجب کاهش این عوارض جانبی گشت، اگرچه درمان هنوز دارای مشکلاتی بود و خونریزی از بینی، حالت تهوع و خستگی از مواردی بود که بیماران مکرر گزارش میکردند. بااینحال، زمانیکه پای مرگ و زندگی درمیان است، مشکلاتی نظیر اینها چندان به چشم نخواهند آمد.
آزمایش مرحلهی یک، راه ورود دارو به مرحلهی دو را باز کرد. در آن مرحله نشان میداد که داروی TV میتواند درمورد بیمارانی که درمان سرطان آنها غیرممکن کردیده است، تفاوت بزرگی ایجاد کند. دِبونو میگوید:
TV دارای اثرات جانبی قابل مدیریتی است و ما در برخی از بیماران پاسخهای خوبی مشاهده کردیم. تمام آنها دارای سرطان پیشرفتهای بودند که قبل از آن بهمیزان زیادی با دیگر داروها مورد درمان قرار گرفته بودند و دیگر این درمانها روی آنها تاثیری نداشتند.
گام بعدی این است که آزمایش مرحلهی دوم گسترش پیدا کند این دارو روی سرطانهای روده و پانکراس نیز مورد بررسی قرار گیرد. همچنین قرار است این دارو بهعنوان داروی خط دوم برای درمان سرطانهای دهانهی رحمی که به درمان اولیه پاسخ ندادهاند، آزمایش گردد. البته باید توجه داشت که این دارو یک نوشدارو یا پایان سرطان نیست، اما زمانیکه دیگر روشهای درمان سرطان اثری ندارند، داشتن دارویی که بتواند موجب ایجاد تفاوت در شرایط بیماران گردد، امیدوارکننده است.
اگر همه چیز خوب پیش برود، میتوان انتظار داشت که در چند سال آینده این دارو وارد مرحلهی سوم آزمایش گردد؛ مرحلهای که در آن میزان اثربخشی و ایمنی آن با درمانهای مشابه مورد مقایسه قرار میگیرد. این کار به هزینه و زمان نیاز دارد، بنابراین ما نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که TV بههمین زودی در دسترس بیماران قرار گیرد. ورکمن میگوید:
ما بهشدت نیازمند درمانهایی نظیر این هستیم که بتواند به شیوههای جدیدی به سرطان حمله کند و حتی علیه تومورهایی که دربرابر درمانهای استاندارد مقاوم گشتهاند، مؤثر باشد.